การกำจัดหรือบำบัดของเสียอันตรายเป็นสิ่งจำเป็นที่ผู้ก่อกำเนิดต้องตระหนัก เพราะหากกำจัดหรือบำบัดไม่ถูกวิธี หรือไม่เหมาะสมกับของเสียอันตรายชนิด นั้นๆ จะก่อให้เกิดผลกระทบต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม กรมควบคุมมลพิษ ได้ศึกษาและตรวจสอบข้อ ร้องเรียนของประชาชน พบว่า ขณะนี้มีพื้นที่เสี่ยงที่ลักลอบทิ้งกากหรือของเสียอุตสาหกรรมมากถึง 25 จังหวัดทั่วประเทศ โดยจังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นจังหวัดที่เกิดปัญหารุนแรงมากที่สุด รองลงมาคือ ชลบุรี ระยอง ปราจีนบุรี และสมุทรปราการ ตามลําดับ
การลักลอบทิ้งกากของเสียแทนที่จะกำจัดหรือบำบัดในระบบเนื่องมาจากค่าใช้ จ่ายในการกำจัดหรือบำบัดราคาสูง ประกอบกับจำนวนโรงงานรับกำจัดมีไม่เพียงพอกับปริมาณของเสียอันตรายที่เกิดขึ้น
วิธีบริหารจัดการของเสียในปัจจุบัน
- การบำบัดด้วยกระบวนการทางกายภาพและเคมีการบำบัด(Treatment)
- การบำบัดด้วยกระบวนการทางชีวภาพ
- การปรับเสถียร (stabilization/solidification)
- การฝังกลบอย่างปลอดภัย (secure landfill)
- การเผาทำลาย
- การเผาเพื่อเอาพลังงาน
- การปรับปรุงคุณภาพของเสียเพื่อใช้เป็นเชื้อเพลิง
- การคืนสภาพของเสียเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่
- การนำไปทำสารปรับปรุงดิน
- อื่นๆ
จากการเปิดเผยข้อมูลของกรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) พบว่า“ขณะนี้ปัญหาการทิ้งขยะที่เป็นกากขยะอันตรายและกากของเสียที่ไม่อันตรายมีการระบาดแพร่หลาย รวมถึงเกิดบ่อบำบัดขยะมีพิษเถื่อนเกิดขึ้นในหลายพื้นที่ ทำให้ล่าสุด ต้องสำรวจข้อมูลว่าปัจจุบันมีโรงงานทั่วประเทศอยู่กี่แห่งและมีปริมาณขยะที่ออกจากโรงงานในปริมาณกี่ตันต่อปี”
โรงงาน | จำนวน (โรงงาน) | หมายเหตุ |
โรงงานประเภท 1 | 4X,XXX | สามารถดำเนินกิจการได้เลย โดยไม่ต้องมาขออนุญาตจากกรอ. |
โรงงานประเภท 2 | 2X,XXX | โรงงานที่ก่อนจะประกอบกิจการจะต้องมาแจ้ง แต่ไม่ต้องขอใบอนุญาตตั้งโรงงาน |
โรงงานประเภท 3 | 7X,XXX | เป็นโรงงานที่จะต้องมาขอใบอนุญาตตั้งโรงงานหรือใบรง.4 |
รวม | 14X,XXX |
จากข้อมูลดังกล่าวทำให้กรอ.โฟกัสมาที่โรงงานประเภทที่ 3 โดยเบื้องต้นเลือกโรงงานที่มีของเสียอันตราย และของเสียที่ต้องควบคุมออกมาจำนวน 20 ประเภท เช่น กากของเสียที่เป็นโลหะ กากของเสียที่เป็นสารเคมี กากของเสียที่มีส่วนผสมของน้ำมันเชื้อเพลิง และกากของเสียที่มีกรด รวมถึงขยะอิเล็กทรอนิกส์ โดยพบว่าในจำนวนนี้มีโรงงานที่มีของเสียอันตรายอยู่ราว 1.6 หมื่นโรงงาน จากข้อมูลทำให้กรอ.พบว่ามีใบขนย้ายกากทั้ง 2 ชนิดออกจากโรงงานไม่ตรงกับกากจริงที่ออกจากโรงงาน โดยกากขยะทั้ง 2 ชนิดหายไปจากระบบข้อมูลรวมกันทั้งสิ้น 31.40 ล้านตัน